In de blogreeks ‘Verhalen van burgerinitiatieven’ delen initiatieven hun ervaringen rondom inclusie van vluchtelingen in Nederland. Door de verschillende verhalen van initiatieven samen te brengen, willen we een ruimte creëren waar initiatieven ervaringen met elkaar kunnen delen, op hun eigen manier en in hun eigen woorden. Wel stellen wij hiertoe een aantal vragen: Tegen welke problemen of uitdagingen lopen zij aan binnen hun initiatief? Wat zijn geleerde lessen uit het verleden, en waar liggen kansen in de toekomst? Wat betekent inclusie voor deze initiatieven en hoe geven zij hier vorm aan? Voor deze blogpost zijn wij in gesprek gegaan met Martijn Berghman, de directeur van Refugee Team (www.refugeeteam.nl), een sociale onderneming die onder andere in Tilburg, Eindhoven en ‘s-Hertogenbosch vluchtelingen ondersteunt bij hun integratie en ervoor zorgt dat zij zélf de regie kunnen nemen in het opbouwen van een toekomst in Nederland. Van een vliegende start van de inburgering tot aan een goede passende baan. Het vraagstuk waar zij tegenaan lopen is hoe je als sociaal ondernemer een abstracte maatschappelijke waarde, zoals empowerment, vertaalt naar een meer ‘zichtbare’ economische waarde.

Het verfrissend leesbare en toegankelijke rapport De kracht van een alternatief verhaal van de Refugee Academy (VU) verscheen na een intensief onderzoeksproces. De burgerinitiatieven - die na 2015 rond de zogenoemde vluchtelingencrisis ontstonden - participeerden actief. Wat is er geleerd en wat is de waarde van die spontane initiatieven in de samenleving in de opvang van en omgang met de mensen op de vlucht?

In participatieprocessen over publieke vraagstukken wordt veel gesproken over inclusiviteit. Echter is rondom de specifieke betekenis en invulling daarvan nog veel onduidelijk. Daarom heeft het Kennisknooppunt Participatie aan GovernEUR|Erasmus Universiteit Rotterdam gevraagd om verdiepend onderzoek te doen rondom het thema inclusiviteit in participatieprocessen in de fysieke leefomgeving. Middels interviews met experts uit de wetenschap en praktijk, wordt vanuit verschillende perspectieven ingegaan op de vragen: Wat is inclusiviteit? Waarom is het van waarde om te streven naar inclusiviteit? Hoe kun je participatieprocessen meer inclusief maken?

Identiteit, alteriteit, wie ben ik, wie is de ander, de anderen. Bij welk wij hoor ik eigenlijk of wil ik horen? Het zijn vragen die me bezighouden sinds ik werkend in de wereld van asielzoekerscentra, mensenrechten, kunst en mensen op de vlucht terecht kwam. ‘Diversiteit bevorderen’, ‘inclusief werken’, hoe moet dat dan precies?

Sinds 2015 kent Nederland een golf van nieuwe initiatieven voor vluchtelingen. Naast gevestigde actoren zoals nationale en lokale overheden, bedrijven en ngo’s begonnen bewonersgroepen, actieve burgers, collectieven en kleine sociale ondernemingen zich in te zetten voor de inclusie van vluchtelingen en alternatieve vormen van engagement (Larruina, Boersma & Ponzoni 2019). Om beter zicht te krijgen op de plaats en rol van deze initiatieven begonnen wij in 2019 met het project Learning Crossroads for Refugee Inclusion: hoe verandert het ontstaan en voortbestaan van deze initiatieven het veld van opvang, inburgering en integratie? Hoe onderscheiden ze zich van meer geïnstitutionaliseerde organisaties als de Gemeente Amsterdam of het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en wat voegen ze toe? Op welke manieren bieden ze een alternatief verhaal voor de inclusie van vluchtelingen? En waarom zijn deze alternatieve verhalen belangrijk voor de inclusie van vluchtelingen in de Nederlandse samenleving?

'We denken er goed in te zijn, maar openstaan voor een ander is moeilijk,’ weet Halleh Ghorashi. ‘Als het wel lukt, word je horizon zoveel breder.’ Ghorashi maakte van haar leven haar werk. Als hoogleraar Diversiteit en Integratie aan de Vrije Universiteit Amsterdam onderzoekt en stimuleert zij verbinding. ‘Je moet je eigen gelijk soms even weglaten. Dan ontstaat ruimte voor werkelijk contact.’

Welke plek krijgen lokale maatschappelijke initiatieven in het nieuwe inburgeringsaanbod per 2022? Is er ruimte voor die initiatieven in de aanbestedingen die nu online gaan? Of zijn er alternatieve manieren om deze organisaties een plek te geven? Hoe zorg je dat hun kennis en expertise niet verloren gaat?

Elk jaar op Internationale Vrouwendag, 8 maart, geeft stichting About a Jacket een geborduurd jasje cadeau aan een vrouw die een prominente rol in de maatschappij vervult. Dit jaar mocht Halleh Ghorashi het jasje in ontvangst nemen in het borduuratelier voor vluchtelingenvrouwen in Hoorn. “Een heel grote eer”, benadrukt ze.

De tweede co-creatie sessie van het project Learning Crossroads for Refugee Inclusion (Refugee Academy, VU) vond plaats op 22 oktober 2020. Negentien initiatieven woonden de bijeenkomst bij. Tijdens de vorige co-creatie sessie hebben we ons verhaal over de betekenis van maatschappelijke initiatieven voor de inclusie van vluchtelingen gezamenlijk besproken en verder aangescherpt. De centrale focus van deze tweede bijeenkomst was de vraag hoe impact gemaakt kan worden vanuit een dergelijk ‘eigen verhaal’, en vanuit een innovatieve maatschappelijke visie.

[ENGLISH FOLLOWS DUTCH]

Blogschrijvers gezocht

Loop je binnen of buiten je burgerinitiatief tegen een bepaalde uitdaging of probleem aan met betrekking tot inclusiviteit? Of heb je juist een creatieve oplossing gevonden om met inclusie om te gaan, en wil je dit graag delen met andere initiatieven? Dan zijn we op zoek naar jou!

Afgelopen week hebben we vanuit de Refugee Academy de eerste co-creatie bijeenkomst georganiseerd met burgerinitiatieven en sociale ondernemingen uit verschillende delen van Nederland om te kijken naar de betekenissen van hun rol voor de inclusie van vluchtelingen. Deze tekst geeft meer uitleg over de achtergrond van deze bijeenkomst en wat er zoal naar voren is gekomen tijdens deze eerste sessie. Daarnaast blikken we ook vooruit naar de tweede co-creatie sessie op donderdag 22 oktober. 

The story of what soon became labelled as ‘the refugee crisis’ is one of people, their resilience, struggles, efforts, networks, organizations, and experiences. When this wave of migration began in 2015, many people rose to the challenge and came together to organize welcoming spaces, help, and support for the newly arrived. 

Yet where do you start to tell this story that quickly becomes a patchwork of different, sometimes overlapping and contrasting, stories? A story that is still being told, acted, and rewritten in multiple spaces, neighborhoods, and cities all over the Netherlands. How do you tell a story that is remembered so vividly by many, yet experienced so differently? Perhaps the best way is to tell several stories: recreating this mosaic of experiences from the perspective of people who, at some point, found themselves together in a network; acting within the larger story of this oft-called refugee crisis. 

De inclusie van vluchtelingen in de Nederlandse samenleving is een onderwerp dat velen bezig houdt. Sinds 2015 is de aandacht voor dit onderwerp en de inzet van nationale en lokale overheden, bedrijven, en NGO’s om integratie en inclusie te faciliteren aanzienlijk vergroot. Desondanks zien we dat deze inspanningen, met name als het gaat om de inclusie van nieuwkomers op de arbeidsmarkt en de mogelijkheid om een passende loopbaan te ondernemen, nog niet tot voldoende resultaat leidt.