De inclusie van vluchtelingen in de Nederlandse samenleving is een onderwerp dat velen bezig houdt. Sinds 2015 is de aandacht voor dit onderwerp en de inzet van nationale en lokale overheden, bedrijven, en NGO’s om integratie en inclusie te faciliteren aanzienlijk vergroot. Desondanks zien we dat deze inspanningen, met name als het gaat om de inclusie van nieuwkomers op de arbeidsmarkt en de mogelijkheid om een passende loopbaan te ondernemen, nog niet tot voldoende resultaat leidt.

Vele studies laten zien dat een baan hebben, die bij de eigen mogelijkheden en kwaliteit past, essentieel is voor het weder opbouwen van een positief zelfbeeld en voor de mogelijkheid om bij te dragen aan de samenleving. Maar lange termijn inclusie in Nederlandse organisaties blijft moeilijk, zelfs wanner organisaties een expliciet beleid hebben voor de inclusie van nieuwkomers. Aan de goede intenties licht het vaak niet. Uit onderzoek weten we dat subtiele mechanismes, die vaak niet goed zichtbaar zijn, kunnen leiden tot uitstuiting, ook wanneer inclusie de intentie is.

Om meer grip te grijpen op het bewegelijke veld waarin de vele initiatieven die zich bezig houden met de inclusie van vluchtelingen in de Nederlandse samenleving zich bevinden, organiseerde de Refugee Academy donderdag 28 november en maandag 9 december een masterclass voor de verschillende initiatieven die betrokken zijn bij de Breakfast Club, en netwerk van organisaties in en om Amsterdam.

De focus van de masterclass was om gezamenlijk te kijken naar de subtiele mechanismes die binnen organisaties, instituties of in dominante beelden in de samenleving tewerk gaan. Initiatieven zoals die die aangesloten zijn bij de Breakfast Club spelen een belangrijke rol in het verwelkomen, wegwijs maken, ondersteunen en samenwerken met vele nieuwkomers. Zij bieden een kans op een mooie start op een nieuw leven in Nederland. Daarom is het belangrijk om gezamenlijk meer grip te krijgen op de mogelijkheid van initiatieven om tegengewicht te bieden aan uitsluitingspatronen die in de buitenwereld tewerk gaan. De masterclass wil het inzicht van deelnemers vergroten op het potentieel van hun initiatief hierin:

Op welke manier biedt ons initiatief weerstand aan deze subtiele mechanismes van uitsluiting, en draagt het dus bij aan inclusie? Wat zijn risico’s om deze onbewuste mechanismes van uitsluiting juist te reproduceren, ook binnen ons initiatief?

Tijdens de eerste sessie, gaf prof. dr. Halleh Ghorashi een lezing over het begrip “alteriteit”, waarna iedereen gezamenlijk kon brainstormen over wat dit begrip kon betekenen in de context van ieders eigen initiatief. Tijdens de tweede sessie werd er dieper ingegaan op de ervaringen uit de eigen praktijk, en lag de focus meer op het nadenken over de huidige positie en toekomst van de initiatieven, in relatie tot elkaar.

Na twee intensieve masterclass sessies, was de boodschap duidelijk: inclusiviteit is geen einddoel, maar een wordingsproces. Het begrip “alteriteit” kan ons in dit wordingsproces helpen om continu te reflecteren op het werk waar wij mee bezig zijn, en wat de daadwerkelijke betekenis daarvan is voor het alledaagse leven van vluchtelingen.

Dit verslag is eerder verschenen op de website van de Refugee Academy.