In de blogreeks ‘Verhalen van burgerinitiatieven’ delen initiatieven hun ervaringen rondom inclusie van vluchtelingen in Nederland. Door de verschillende verhalen van initiatieven samen te brengen, willen we een ruimte creëren waar initiatieven ervaringen met elkaar kunnen delen, op hun eigen manier en in hun eigen woorden. Wel stellen wij hiertoe een aantal vragen: Tegen welke problemen of uitdagingen lopen zij aan binnen hun initiatief? Wat zijn geleerde lessen uit het verleden, en waar liggen kansen in de toekomst? Wat betekent inclusie voor deze initiatieven en hoe geven zij hier vorm aan? Voor deze blogpost zijn wij in gesprek gegaan met Martijn Berghman, de directeur van Refugee Team (www.refugeeteam.nl), een sociale onderneming die onder andere in Tilburg, Eindhoven en ‘s-Hertogenbosch vluchtelingen ondersteunt bij hun integratie en ervoor zorgt dat zij zélf de regie kunnen nemen in het opbouwen van een toekomst in Nederland. Van een vliegende start van de inburgering tot aan een goede passende baan. Het vraagstuk waar zij tegenaan lopen is hoe je als sociaal ondernemer een abstracte maatschappelijke waarde, zoals empowerment, vertaalt naar een meer ‘zichtbare’ economische waarde.

Inclusieve samenleving

"Als Refugee Team geloven wij in een inclusieve samenleving waarin de mogelijkheden, talenten en eigen regie van mensen centraal staan. Een van de plekken waar dat flink in het gedrang komt, is bij de integratie van vluchtelingen. Wij zijn ervan overtuigd dat vluchtelingen enorm veel te bieden hebben voor de Nederlandse samenleving. Maar wat wij de afgelopen jaren hebben ervaren, is dat de Nederlandse samenleving ook moet openstaan voor vluchtelingen. Het probleem waar wij als sociale onderneming tegenaan lopen, is dat er vaak te veel gekeken wordt naar welke kosten bespaard kunnen worden met een bepaalde beleidsmaatregel of interventie en te weinig naar de maatschappelijke waarde van vluchtelingen. Een vraag die ons daarom veel bezighoudt, is: hoe vertaal je als sociaal ondernemer een abstracte maatschappelijke waarde, zoals empowerment, naar een ‘zichtbare’ economische waarde?"

Sociaal ondernemen

"Sociaal ondernemerschap is onze drijfveer. Het vertelt iets over wie wij zijn en hoe we werken. Net als iedere andere onderneming leveren we een product of dienst en hebben we een verdienmodel. Geld verdienen is echter niet het hoofddoel, maar een middel om op een duurzame manier ons te kunnen blijven inzetten voor onze missie, namelijk: vluchtelingen sneller en beter laten integreren in Nederland. Het sociaal ondernemerschap heeft ons in staat gesteld om na 2016, maar ook in 2020 en 2021 tijdens de coronacrisis, te groeien en onze impact te vergroten. Hierbij is het meten van onze impact een belangrijke methode voor het opbouwen van een rendabele organisatie, omdat je als sociale ondernemer wil weten wat de ‘zichtbare’ toegevoegde waarde is van de dienst die je levert."

Maatschappelijke waarde economisch zichtbaar maken

"Het lastige is dat je als sociale onderneming een afweging maakt tussen de maatschappelijke en economische waarde van je werk. In het begin waren wij erg gefocust op het vinden van een betaalde baan voor vluchtelingen. Als we die stap konden zetten, dan was onze missie geslaagd. Door de jaren heen hebben we ervaren dat een betaalde baan niet de enige indicator is voor goede integratie. Een aantal vluchtelingen dat deelneemt aan ons programma gaf aan dat zij het belangrijker vinden om een netwerk op te bouwen, mensen te leren kennen, de taal te leren en zelfredzaam te worden. De waarde van een sociaal netwerk is alleen veel moeilijker te vertalen naar een factuur die wij versturen naar, bijvoorbeeld, een gemeente. Gemeenten willen graag dat vluchtelingen zo snel mogelijk een betaalde baan hebben en uit de uitkering komen. Maar voor ons is het belangrijker om te focussen op de maatschappelijke waarde van een vluchteling dan diens kosten.  

Als sociale onderneming hebben wij de afgelopen jaren geleerd dat het niet altijd nodig is om het creëren van winst en het maken van impact tegen elkaar af te wegen. Soms moeten we verlies accepteren als we daarmee onze organisatie en ons werk kunnen verbeteren. Het gaat er niet om hoeveel kosten we besparen voor de maatschappij, maar hoeveel waarde vluchtelingen toevoegen aan die maatschappij. We zijn daarom continu zoekende naar hoe we die maatschappelijke waarde het best kunnen vertalen naar een ‘zichtbare’ economische waarde om zo een rendabele organisatie te blijven."  

Herken jij als organisatie dit dilemma? Heb je een oplossing of zit je met een soortgelijke vraag? Laat het ons dan weten!

Learning Crossroads for Refugee Inclusion

Dit verhaal is opgetekend door Roona Derksen (student-assistent Learning Crossroads for Refugee Inclusion-project) en Kay Mars (projectcoördinator en junior onderzoeker Refugee Academy), naar aanleiding van een gesprek met Martijn Berghman (directeur Refugee Team). Meer weten over Refugee Team? Bekijk dan hun profielpagina op deze website. Heb je zelf een interessant verhaal dat je met een breder publiek wilt delen? Neem dan contact met ons op! We maken graag ruimte voor jouw verhaal.